Beril Dedeoğlu: Obama'nın uyarısı, Trump’ın yönetim zihniyetinin ülkede yaratacağı etkileri ima ediyordu

Obama’ya göre sekiz yıllık dönemde ABD “daha iyi, daha güçlü” hale gelmiÅŸ. Bu tür anlatımları kavramak için karşılaÅŸtırmanın ABD’nin sekiz yıl önceki haliyle mi yoksa bugünkü dünyada devletleriyle mi yapıldığını bilmek gerek. Ancak Obama’nın konuÅŸmasından bunu anlamak mümkün olmadı; muhtemelen geçmiÅŸle yapılan bir karşılaÅŸtırma olduÄŸu kanaati edinildi. Zira Rusya’nın en fazla Obama döneminde güçlendiÄŸi düşünülürse, baÅŸka devletlerle bir karşılaÅŸtırma yapılamadığı ileri sürülebilir.

KonuÅŸmanın uyarı kısmı, ABD demokrasisine iÅŸaret ediyor. Obama’ya göre ABD’yi bekleyen üç tehlike bulunuyor. Bunlar ekonomik eÅŸitsizlik, ırkçılık ve dini ayrımcılık, ki burada Müslümanları kastediyor, ve toplumsal kesimlerin kendi gettolarına çekilmesi. 

Trump’ın bu üç konuda bir hassasiyeti varmış gibi görünmediÄŸinden, Obama Amerikan toplumunun ortak temeller ve deÄŸerler üzerine inÅŸa edilmiÅŸ yapısının tahrip olacağına dikkat çekti.

Trump’ın Obama’ya yanıtı

Ä°lkesel olarak Obama’nın dikkat çektiÄŸi konular önemli. Ãœstelik Trump’ın New York’ta yaptığı basın toplantısındaki tavırları adeta Obama’yı doÄŸrular nitelikteydi. Bununla birlikte, Trump’ın yaptığı açıklamaların Obama’ya yanıt olduÄŸunu ve taraflar arasındaki rekabetin seçim sürecindeki gibi devam ettiÄŸinin altını çizmek gerekiyor.

Trump’ın Obama’ya verdiÄŸi en önemli yanıtlardan biri, saÄŸlık reformuyla ilgiliydi. Ä°ddiasına göre, Obama herkesin saÄŸlık olanaklarından yararlanmasını saÄŸlayarak aslında çok daha kalitesiz bir saÄŸlık hizmetinin yolunu açtı. Ayrıca çok sayıda insana daha ucuz saÄŸlık hizmetinden yararlanma hakkı verilince, hastaların aylarca tedavi görme sırası beklediÄŸini, bunun da fiilen saÄŸlık hizmetinin yaygınlaÅŸmasına hizmet etmediÄŸini ileri sürdü.

Bir diğer yanıtı ise istihdamla ilgili. Tarihin gördüğü en geniş istihdam olanaklarını yaratacağı sözünü veren Trump, bunu tam olarak nasıl sağlayacağını söylemese de, muhtemelen işe göçmenleri, ki başında Meksikalılar ile Müslümanlar geliyor, kendi ülkelerine sürmekle başlayacak.

Dış politika karineleri

Obama barış vurgusu yapmakla birlikte konuÅŸmasında dış politikaya girmedi. Trump ise Rusya üzerinden sorulan sorularla doÄŸrudan dış politika konusuna girmek durumunda kaldı. 

Rusya’nın Trump açısından önemi, baÅŸkan seçilmesinde Rusya’nın gerek ÅŸantaj gerekse siber saldırılar yoluyla dahli olduÄŸu iddialarıyla ilgili. “Putin beni seviyorsa, buna itirazın yok” mealindeki açıklaması sonrasında, son derece önemli bir konuya deÄŸindi. Bu da, Suriye konusunda Rusya ile iÅŸbirliÄŸi yapılacağı ama iÅŸbirliÄŸinin her yerde, her zaman ve koÅŸulda devam etmesinin beklenmemesi gerektiÄŸi ÅŸeklindeki sözleriydi.

DEAÅž’ı Obama yönetiminin yarattığını söyleyerek, belki DEAÅž’ın arkasındaki oyuncu konusunda hedef ÅŸaşırtma ve sorumluluÄŸu eski yönetime yükleyerek gerçek oyuncunun gizli kalmasını saÄŸlama derdi olabilirdi. Ancak bu bile, Trump’ın DEAÅž’ı bitirme konusunda kararlılığını göstermeye yetti.

Trump’ın, “eski müttefiklerle iliÅŸkileri geliÅŸtirme” konusuna vurgu yapmış olması, Türkiye açısından son derece önemli. Yeni ticaret anlaÅŸmaları yapılacağını söylemesi ile eski müttefiklere geri dönülmesi meselesi birlikte düşünüldüğünde, fırsatların ortaya çıkabileceÄŸi bir dönem geliyor denebilir. Ancak hızlı davranmak ve giriÅŸimleri Trump’ın Putin’e olan sempatisinin bir antipatiye dönüşmesi öncesine denk getirmek gerek. 

STAR